Professor Sjef Smeekens beweert in het U-blad van vorige week dat Greenpeace met haar campagne tegen genetich gemanipuleerd voedsel, ongelijk heeft. Hij slaat de plank echter mis.
".Zeer uitgebreid onderzoek uitgevoerd in de afgelopen vijftien jaren heeft aangetoond dat GMO, binnen de bestaande regelgeving, een betrouwbare technologie is die qua veiligheid niet onderdoet voor andere landbouwkundige praktijken." Aldus Smeekens. Laten we het niet hebben over die "andere landbouwkundige praktijken", die ons bio-industrie, gekke koeien, varkenspest hebben gebracht. Als genentech "net zo veilig" wordt, houden we ons hart al vast.
Maar er is meer. De wetenschappelijke basis voor genentech rammelt. "Gentechnologie is in werkelijkheid slechte wetenschap die met big business samenwerkt voor snelle winst", zegt geneticus Mae Wan Ho ("Genetic Engineering: dream or nightmare?" ). Genentech-bedrijven doen alsof er een één-op-één-relatie is tussen een gen en een eigenschap.
Verander het gen, en je verandert die ene eigenschap, zonder consequenties voor de rest van het organisme. De werkelijkheid is complexer. Genen spelen een rol bij eigenschappen van organismen, in combinatie met omgevingsfactoren die zelf ook weer de genen beïnvloeden. De kans op onvermoede gevolgen is reeël. Gen-tech-bedrijven gaan in hun risico-verhaal uit van de theorie van "substantiële equivalentie": een organisme dat veilig is bevonden vóór er een nieuw gen werd aangebracht is wezenlijk hetzelfde (substantieel equivalent) aan dat organisme mèt het nieuwe gen erin. Is het organisme (soja, vlees, graan) van te voren veilig bevonden, dan kun je ervan uitgaan dat het na genenmanipulatie nog steeds veilig is. Maar dit is een drogreden omdat de één-op-één-relatie niet klopt.
Een voorbeeld van risico's bij genengemanipuleerd voedsel zie je bij voedselallergie vanwege bepaalde eiwitten. In niet-gemanipuleerd voedsel is bekend welk eiwit, en dus welk voedsel, iemand met allergie moet mijden. Breng echter een nieuw gen aan, en er komt ander eiwit in het organisme, want genen produceren eiwitten. Zo kunnen allergenen (eiwitten
waar allergie voor is) in voedsel waarin je dat niet verwacht. "Het probleem is uniek voor genentech, omdat alleen dit eiwitten over de grens van de ene soort naar totaal niet verwante soorten kan overbrengen. Recent onderzoek ondersteunt de zorg over genentech die voorheen veilig voedsel allergie-opwekkend maakt", schrijft de Union of Concerned Scientists op haar website(www.ucsusa.org).
Een ander gevaar ligt in milieuverstoring. Een van de doelen van GMO is het maken van gewassen die bestand zijn tegen onkruidbestrijdingsmiddelen. Dit maakt het mogelijk akkers te bespuiten zonder dat het gewas zelf het loodje legt. De makers van het resistente gewas is tegelijk de producent van het bestrijdingsmiddel. Dat is twee keer kassa. "Vroeger was er een bovengrens aan de inzet van bestrijdingsmiddelen omdat boven de grens het
gewas schade leed. Met gewassen die bestand zijn tegen onkruidbestrijders kan er een neiging tot overbespuiting ontstaan", schrijft Stephen Nottingham in Eat Your Genes. Montsanto, één van de grootste genentech-firma's heeft an ook de Australische en Nieuw-Zeelandse regering onder druk gezet, de toegelaten hoeveelheid resten van
bestrijdingsmiddelen in soja te verhogen. Soja-producten worden ook door mensen gegeten.
Een derde nadeel is de afhankelijkheid die het schept voor boeren in de Derde Wereld. Traditioneel houden boeren na de oogst zaden over, die ze het volgende jaar kunnen inzaaien. Genentech maakt dit onmogelijk; de genengemanipuleerde zaden brengen onvruchtbaar gewas voort. Zo moeten boeren elk jaar zaad kopen van de zadenleverancier, zo worden arme boeren steeds afhankelijker van grote agro-business-bedrijven.
Dit zijn drie voorbeelden van gevaren, er zijn er meer. Verhalen van GMO-bedrijven, over veiligheid, over oplossingen van het voedselvraagstuk, moeten met ponden zout worden genomen. "Het is niet aan ons om de veiligheid van genengemanipuleerde voedselproducten te garanderen. Ons belang is er zoveel mogelijk van te verkopen.." Dat zegt Phil Agnell, een manager van Montsanto! Kan het duidelijker? Voor het grote geld moeten
veiligheid en milieu wijken. Dat is de werkelijkheid achter de mooie verhalen over genentech. Zij die, zoals Greenpeace, mensen bewust proberen te maken van de gevaren ervan, zij die het op de markt brengen van genengemanipuleerde producten aanvechten, hebben groot gelijk.
Peter Storms
---
Geachte prof. Smeekens,
Gezien het feit dat onderzoek met rattengenen wel degelijk plaats vindt, zie ik nog steeds niet wat de leugen van Greenpeace is. Ik zie wel dat u een onjuist plaatje heeft geschetst. Nu verdedigt u zich met het feit dat we allang ratten eten maar hoe bedoelt u dat? Ik weet van niks en zou nooit vrijwillig en bewust rattendelen in mijn voedsel willen. En hoelang zijn transgene eiwitten in ons vodeingspakket.
Het nieuwe eiwit in de gemanipuleerde soja wijkt volgens de studies van Monsanto voor 76% af van het gewone sojaeiwit. Als kiemer van zaden heb ik daar ook mijn vragen over. Wat betreft de publicatie van Pusztai's studie. The Lancet had uit voorzorg ZES referenten
gevraagd i.p.v. de gebruikelijke drie. Slechts een daarvan zocht de publiciteit en dat bleek later een fanatiek gentechvoorstander te zijn. Nog een ander vond de studie ook niet goed maar dan blijven er 4 over die het publiceerbaar vonden. Het protest gaat niet alleen tegen machtsuitbreiding en concentratie. Ook de Vit A rijst, waarvoor deze condities niet, althans niet zo direct zichtbaar, gelden, blijft een verdacht produkt. Naast de transgenese roepen een aantal noodzakelijke andere stappen in het proces voor mij vragen op, zoals het gebruik van immature embryo's en weefselcultuur.
Wytze de Lange
--------------
Geachte heer de Lange
Feit blijft dat Greenpeace liegt in zijn campagnes en hoogst manipulatief bezig is. Bv. de ratten en schorpioengenen: Mensen eten ALLES wat kruipt loopt vliegt, zwemt en graaft, inclusief insecten en ratten (het fameuze Belgische waterkonijn is bisamrat). In de westerse wereld worden tientallen kilo's animale eiwitten per persoon per jaar verorberd, inclusief zoogdierweiwit. Daarin zit wel 100 gram tot een kilo chemisch zuiver DNA in om van de vele kilo's eiwitten nog maar te zwijgen. Het is op z'n zachts gezegd merkwaardig dat je mensen angst gaat aanjagen met zaken die al lang in het voedingspatroon ingeburgerd zijn. Een ander vaak terugkerend thema is daarbij ook de vermeende allergische reacties tegen de nieuwe eiwitten welke door transgene planten worden geproduceerd, hoewel dat in de praktijk voor nog niet één persoon gevonden is. Daarentegen hebben honderden milioenen miljarden mensen op onze planeet een of andere vorm van voedselallergie. Als voedingsmiddelen om deze reden van de markt zouden worden gehaald dronken we alleen nog maar water.
Over Pusztai: Dat artikel is inderdaad door de Lancet is gepubliceerd.
Dit ondanks de nadrukkelijk afwijzing door diverse referenten. Deze referenten hebben zelf de zeer ongebruikelijke stap genomen om hierover in de publiciteit te treden, zo boos waren ze. Het is ongehoord dat een editor die zelf geen inhoudelijk specialist is het advies van referenten negeert. Een pure publiciteitsstunt van deze man dus.
Nogmaals, Greenpeace moet het publiek niet voorliegen en manipuleren met angstverhalen over voedselveiligheid en ecologie waarvoor geen breed gedragen wetenschappelijk bewijs is. Natuurlijk weet de wetenschappelijke kern van Greenpeace ook dat een solide onderbouwing van de vermeende schadelijkheid van GMOs ontbreekt. Naar mijn mening moet de reden voor het ongenoegen dan ook elders worden gezocht. Mij lijkt de belangrijkste reden de grote onvrede (die ik deel) met de destructieve impact die wereldhandel en wereldkapitalisme hebben op de natuurlijke omgeving en leefwijze van de mens. Voor GMOs kan nog als reden worden toegevoegd het kapitalistische proces van consolidering dat ook in de plantenveredeling en voedselproductie toeslaat, waardoor de eigendomsrechten op zaai- en pootgoed en afgeleide producten uiteindelijk bij een handvol zeer machtige multinationale ondernemingen komen te liggen. Nu is dit proces al jaren gaande en het wordt hooguit door de nieuwe technologie versneld. Kwalijk is ook de wijze waarop enkele van deze ondernemingen hebben getracht de nieuwe technologie aan de maatschappij op te leggen zonder hierover te communiceren.
Dit zijn allen belangrijke en steekhoudende problemen waarover terecht grote bezorgdheid bestaat. Echter, richt daarop dan de acties en verban niet op ongenuanceerd wijze een technologische ontwikkeling waarmee het menselijk welzijn alsook het milieu gediend kan zijn.
Sjef Smeekens
Datum : 1 december 2000
| Top | Sub-menu | Hoofdmenu. |