Titel: XminY over Herfkens
Datum: 10 juli 2001
Bron: X min Y (wdl@xminy.nl)

Brief van XminY aan Trouw:
Herfkens: de zus van Frankenstein?

Volgens Minister Herfkens voert de Europese Unie een luxe discussie over de veiligheid van gemanipuleerd voedsel. De discussie zou vooral voortkomen uit de wens van de EU om haar eigen markten af te schermen voor concurrentie vanuit het Zuiden. Genvoedsel is volgens haar hard nodig om de armen in de Derde Wereld te voeden (Trouw 10-07). Herfkens deed haar uitspraken naar aanleiding van de publicatie van het jaarrapport van de UNDP.

De opvatting van Herfkens over gentechnologie past goed in haar lijn van denken waarin een mix van liberalisering en technologische vernieuwing als een oplossing in plaats van als een probleem wordt gezien. De minister gaat impliciet uit van de opvatting dat de mensheid het uiteindelijk moet hebben van het beleid zoals dat door IMF, Wereldbank en WTO in samenwerking met transnationale ondernemingen wordt ontwikkeld.

De eenzijdige aandacht voor internationale handel vormt juist een grote bedreiging voor de voedselzekerheid van arme landen. Door landen te pushen om primair voor de export te produceren wordt de lokale voedselvoorziening zwaar ondermijnd. Een stuitend voorbeeld daarvan vormt India waar miljoenen tonnen graan weg liggen te rotten, terwijl de armen er op straat liggen te creperen. Tegelijkertijd leidt het openstellen van arme landen voor goedkope voedselproducten uit het Westen tot ondermijning van de lokale voedselvoorziening in tal van zuidelijke landen.

Herfkens pleidooi voor gentechvoedsel leidt niet tot vergroting van de voedselzekerheid. Wat overblijft zijn de lastig in te schatten gezondheidsrisico's die verbonden zijn aan de consumptie van gentechvoedsel.

Dat de armen baat zouden hebben bij gentechvoedsel is een net zo dubieuze claim als dat zij wel zouden varen bij vrijhandel en toegang tot de Europese en Noord-Amerikaanse markt. Beiden zaken leiden tot een verregaande controle van de landbouw- en voedselsector door een paar grote transnationale ondernemingen als Monsanto, wat juist ten koste gaat van miljoenen boeren in landen in het Zuiden. Ook het biotechnologie- programma van Herfkens eigen departement toont dat boeren primair geholpen zijn met laagtechnologische hulp en toegang tot goedkope zaden.

Tal van grote boerenbewegingen in het Zuiden geven aan geen enkele behoefte te hebben aan gemanipuleerde gewassen. Waar zij om vragen is landhervorming en hernieuwde en blijvend vrije toegang tot lokale zaden, die tijdens de Groene Revolutie in handen zijn gekomen van onderzoeksinstituten en agrobusiness bedrijven. In o.a. Brazilie en India zijn recent massale protestbijeenkomsten gehouden die duidelijk maakten dat gentech voor de armen geen enkele oplossing vormt. De promotie van gentech komt met name van de kant van de VS en EU, die daarin gesteund worden door de pro-westerse elites in sommige landen. Tientallen Afrikaanse landen protesteren echter tegen het misbruik van armoede als argument voor de promotie van de omstreden gentechnologie.

Net als de Groene Revolutie zal de introductie van gentech-voedsel geen oplossing vormen voor de honger en de armoede in de wereld. Integendeel, de huidige tendens van vergroting van de tegenstelling rijk-arm zal er alleen maar verder door toenemen. Het is triest om te zien hoe minister Herkens en andere prominente sociaal-democraten zich inspannen om de wereld tot een marktplein te verbouwen waar steeds meer te koop is voor degenen die al teveel hebben.

Wytze de Lange
XminY Solidariteitsfonds