Amsterdam, maandag 14-8-00
Totaal 2 pagina's
Trefwoorden: Octrooirichtlijn, biotechnologie, Europese wetgeving, parlementaire pers, octrooien op leven, Human Genome.
De Duitse regering heeft op 11 augustus bekendgemaakt de EU Octrooirichtlijn 98/44 niet in de huidige vorm te zullen omzetten in nationale wetgeving. Duitsland wil de reikwijdte van octrooien op menselijke genen dusdanig inperken dat alleen octrooien zijn toegelaten in relatie tot een concrete toepassing; het patent zou zich dan niet uitstrekken tot hetzelfde gen in andere toepassingen, zoals door de EU-Richtlijn wél mogelijk wordt gemaakt. Er zal nu een nieuwe wetstekst worden geformuleerd, die niet voor medio 2001 (!) aan het nationale parlement zal worden voorgelegd. [bron: Greenpeace Duitsland]
Deze beslissing is een zeer belangrijke steun in de rug voor Nederland: de Nederlandse regering heeft in 1998 beroep aangetekend tegen de onderhavige Richtlijn. Thans blijkt, onder andere uit deze opstelling van Duitsland, dat ook veel andere EU-staten achteraf de grootste moeite hebben met de tekst van de Richtlijn. Het Nederlands Parlement wilde afgelopen mei/juni het Wijzigingsvoorstel Rijksoctrooiwet niet aannemen, in ieder geval niet hangende het beroep, maar Economische Zaken wil graag snelle totstandkoming van "Octrooi op Leven". De deadline voor implementatie van Richtlijn 98/44/EC is op 31 juli verstreken, maar EZ wilde plotseling eerst advies inwinnen bij de Raad van State na indiening van het breed gesteunde amendement van Tineke Witteveen (PvdA), om de bepaling uit de thans geldende Rijksoctrooiwet te handhaven dat planten en dieren 'als zodanig' uitgesloten zijn van patentering. Slechts uitvindingen die 'betrekking hebben op' planten- of dieren kunnen voor octrooi in aanmerking komen.
EZ denkt, dat de Richtlijn geen ruimte biedt voor zulke amendementen. Duitsland heeft die ruimte nu genomen.
Op Europese schaal wordt de roep om herziening van Richtlijn steeds sterker. In Italie is een coalitie van zo'n 100 maatschappelijke organisaties (die ook in Genua 10.000 demonstranten op de been brachten) een handtekeningenactie begonnen, gericht aan EU-voorzitter Prodi.
(samengesteld door het Nederlands Platform Gentechnologie)
In de Europese Unie woedt al 10 jaar een politieke en juridische strijd over "octrooien op leven". In 1988 stelde de Europese Commissie voor het eerst een octrooirichtlijn voor die zulke patenten zou toestaan. Zeven jaar later, in 1995, verwierp het Europese Parlement het wetsvoorstel uiteindelijk omdat zij het octrooieren van leven niet ethisch vond. In 1998 echter nam het Europarlement na vernuftig geënsceneerde druk vanuit de biotech industrie de "Life Patents Directive" toch aan. Nederland, daarin gesteund door Italië en Noorwegen (geen lid van de Unie, maar van de "economische ruimte") en de Raad van Europa, heeft nu een beroep lopen bij het European Court of Justice omdat de Richtlijn in strijd is met maar liefst 8 internationale verdragen waaronder het Europees Octrooi Verdrag, TRIPs/WTO en het Biodiversiteitsverdrag, en ook omdat zij op de verkeerde rechtsgrondslag is aangenomen en daardoor niet de juiste democratische toetsing heeft ondergaan. Volgens Octrooirichtlijn 98/44/EG moet elk EG land octrooien op leven mogelijk maken per 31 juli 2000. De Raad van Europa heeft op 29 juni opgeroepen de Richtlijn voor wat betreft menselijke genen niet aan te nemen. Ze steunt de landen die een beroep tegen de Richtlijn hebben lopen.
Nederland heeft de Richtlijn nog niet geïmplementeerd. Het zou de geloofwaardigheid van Nederland niet ten goede komen wanneer de Rijksoctrooiwet zou worden aangepast conform 98/44/EC, hangende het beroep. Indien de wet zou zijn aangenomen zou er bovendien een merkwaardige status ontstaan wanneer het Europese Hof uitspraak doet ten gunste van Nederland, voor de in de tussenliggende periode afgegeven patenten. Toch wilde Staatssecretaris Ybema van Economische Zaken de Richtlijn snel en vooral ongewijzigd implementeren. Er bestaat grote onduidelijkheid:
Er zijn amendementen ingediend door Dick Stellingwerf (RPF) over terminator-achtige technologieën (=het zorgen dat gewassen geen vruchtbaar zaad maken, en elk jaar opnieuw moeten worden aangeschaft), en door Tineke Witteveen (PvdA) aangaande het octrooieren van planten- en dieren als zodanig. Uiteindelijk is besloten een spoedadvies te vragen aan de Raad van State. Daar wordt nu op gewacht. Ook is opschorting aangevraagd bij de Europese Commissie, teneinde sancties te voorkomen.
Omstreeks de behandeling in mei hebben verschillende maatschappelijke organisaties oproepen gedaan om de wetswijziging niet aan te nemen, of desnoods wijzigingen aan te brengen teneinde 'biopiraterij' (diefstal van traditionele kennis) en Terminator-achtige technieken uit te sluiten. Vanuit artsen- en patiëntenorganisaties is er groot bezwaar tegen de mogelijkheid van octrooien op menselijke genen en op (zelfs ongewijzigde!) menselijke organen, omdat deze prijsopdrijvend kunnen werken en medisch onderzoek belemmeren. Het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, met zo'n 10.000 leden, heeft aangegeven dat het kwekersrecht volstaat om bedrijven de mogelijkheid te geven om kosten voor de ontwikkeling van nieuwe (genetisch gemodificeerde) gewassen terug te verdienen. (Deze oproep is bij het Nederlands Platform Gentechnologie beschikbaar.) Octrooien zijn een stap verder; die maken boeren gevaarlijk afhankelijk van de zaadbedrijven. Vooral boeren in ontwikkelingslanden worden de dupe van deze afhankelijkheid; in India zijn al honderden zelfmoorden geregistreerd van boeren die door zaadfirma's tot financiële wanhoop zijn gebracht.
=#=
Stg. Nederlands Platform Gentechnologie
Postbus 92066,
1090 AB Amsterdam.
Tel: 020-6684085.
Fax: op aanvraag
E-mail: info@platformgentechnologie.nl
WWW: http://www.platformgentechnologie.nl
Giro 8201522
Bezoekadres: Minahassastraat 1, kamer 211, 1094 RS Amsterdam
Datum: 15 augustus 2000 en internet adressen geactualiseerd -
| Top | Sub-menu | Hoofdmenu. |