Genethische Zaken 1
  Nieuwsbrief van het Nederlands Platform Gentechnologie nummer 1 - februari 2001

StarLink maïs in Amerikaanse supermarkt!

In september 2000 werd bekend dat het genetisch gemanipuleerde StarLink maïs in de supermarkten terecht is gekomen. Deze maïs is in de VS alleen toegelaten als diervoer of voor industriële toepassingen.De controle van de voedselveiligheid in Amerika staat ter discussie.

De StarLink maïs van Aventis bevat het zogenaamde Cry9C eiwit, waardoor het het Bt gif kan maken,. Hierdoor is de plant resistent tegen bepaalde insecten zoals de maïsboorder, althans tot die insecten een resistentie ontwikkelen. Het Environmental Protection Agency (EPA) wilde deze maïs niet toegelaten omdat niet uitgesloten kon worden dat het ingebouwde eiwit allergische reacties veroorzaakt. Aventis vroeg daarom in de VS voorlopig om toelating van de maïs voor ander gebruik dan voor menselijke consumptie, dus als diervoer en voor industriële producten zoals ethanol (alcohol). Het EPA gaf hier toestemming voor maar kon het helaas niet handhaven.

Milieugroep toont eiwit aan in supermarkt
Milieugroeperingen twijfelden meteen al of het EPA in staat was de verschillende soorten maïs gescheiden te houden. Daarom hield het Genetically Engineered Food Alert, een coalitie tegen biotechnologie, afgelopen juli 2000 een steekproef. En ze vonden het in Taco’s van Kraft Food. Het bedrijfsleven wilde het eerst niet geloven. Het laboratorium zou een slechte naam hebben, suggereerde Aventis. Maar vervolgtesten door Kraft Foods zelf bevestigen de beschuldiging.

In eerste instantie dachten het Food and Drugs Agency en de EPA dat het eiwit in de maïs is gekomen door kruisbestuiving. Maar het bleek te gaan om StarLink maïs die verbouwd werd door boeren die niet wisten dat het apart gehouden moest worden. Eén partij StarLink kan een hele silo onbruikbaar maken voor gebruik in de menselijke voedselketen.

Toen brak de pleuris uit. De maïs werd van de markt gehaald, bedrijven riepen om het hardst dat het eigenlijk best wel veilige maïs is. Aventis ging met het USDA op zoek naar alle boeren die de maïs verbouwd hebben en de silo’s waar ze het naar toe hadden gebracht, om al die maïs op te kopen, tegen een premie van 25 dollarcent (kosten kunnen tot $100 miljoen oplopen). Hele partijen taco’s en bijna 300 andere producten werden teruggehaald ($60 miljoen). Kellog Co. Moet een fabriek sluiten omdat ze niet aan schone maïs kunnen komen. Taco Bell gooit alle taco’s weg en moet nieuwe maken van witte maïs.
Er komen al schadeclaims van boeren, de verwerkende bedrijven en er zijn ook mensen die geld claimen omdat ze zeggen door de taco’s van Kraft Food allergie te hebben gekregen.
De verantwoordelijkheid voor de kosten wordt misschien gedeeld door Aventis, zaadbedrijven en hun verzekeraars.

Japan, de grootste maïsklant van de VS, wil overstappen op andere landen. De Europese Commissie sprak ook haar zorg uit.
Deze reacties zijn belangrijk omdat gebleken is dat de Amerikaanse boeren zich zeer bewust zijn van de kritische houding die hun afzetmarkt heeft ten opzichte van genetisch gemanipuleerde gewassen.

Biologische boeren wilden weten of deze maïs bij hen in de buurt is gebouwd maar krijgen geen informatie los.

Het beleid in de VS is al aangepast. Iedereen is het er nu over eens dat beperkte toelating een grote fout was. “Het was niet te handhaven” zegt Stephen Johnson van EPA. “de veiligheidsvoorzieningen faalden omdat het bedrijf zich niet aan de vergunning hield.” Sommige boeren wisten helemaal niet dat ze deze maïs apart moesten houden. Anderen hebben het misschien niet verteld aan de opslagbedrijven.

Critici zeggen dat dit incident aantoont dat het vergunningenstelsel voor biotechnologie zwak is, en dat we onze veiligheid niet kunnen toevertrouwen aan de bedrijven of de overheid. Het is vreemd dat het ontdekt moest worden door een kritische organisatie. Het EPA bleek nog niet toegerust zijn voor de controle. Ook in Engeland was het een milieugroep (Friends of the Earth) die ontdekte dat in Engelse en Deense supermarkten producten lagen waarvoor genetisch gemanipuleerde maïs was gebruikt die alleen in de VS is toegelaten maar niet in Engeland. De Amerikaanse senator Dick Durbin zegt dat zijn senaatscommissie ontdekte dat al in 1997 besmetting was geconstateerd en dat dit in 1998 aan het EPA is gemeld. Daar is toen niets mee gebeurd. Recentelijk werd de maïs nog gevonden in een grondstof voor de bierbrouwerij. Een langere versie vindt u op de website.

Samengevat door Chris Hayes